Bóng đá Brazil là một trong những môn thể thao phổ biến nhất thế giới, với những câu lạc bộ có lượng fan hâm mộ khổng lồ. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của những trận đấu đỉnh cao, bóng đá Brazil đang đối mặt với một vấn đề nghiêm trọng: Sự thiếu minh bạch trong quản lý của các “cartolas”.
“Cartolas” là biệt danh của các nhà quản lý câu lạc bộ bóng đá Brazil. Họ thường là những người giàu có, có quyền lực và có mối quan hệ sâu rộng trong giới chính trị. Điều này khiến họ có thể thao túng tài chính của câu lạc bộ một cách dễ dàng, mà không bị công chúng giám sát.
Các cartolas tự thưởng cho mình bằng cách “thụt két” câu lạc bộ
Một ví dụ điển hình là trường hợp của Eurico Miranda, cựu chủ tịch của câu lạc bộ Vasco da Gama. Miranda đã sử dụng tiền của Vasco để mua nhà, du thuyền và tài trợ cho chiến dịch tranh cử của mình. Ông cũng bị cáo buộc là đã tham ô khoản tiền 34 triệu USD do ngân hàng Mỹ NationsBank tài trợ cho Vasco.
Vụ bê bối của Miranda chỉ là một trong nhiều vụ bê bối tương tự đã xảy ra trong bóng đá Brazil. Những vụ bê bối này đã khiến cho bóng đá Brazil mất đi niềm tin của người hâm mộ.
Ông Eurico Miranda
Trong cuốn sách “How Soccer Explains The World” xuất bản năm 2004, tác giả Franklin Foer đã chỉ ra rằng bóng đá Brazil đang trì trệ trong mô hình quản lý lạc hậu. Gần 20 năm sau, nhận định này vẫn còn nguyên giá trị.
Song, bóng đá Brazil đang đứng trước vận hội chuyển mình. Quốc hội nước này đã thông qua đạo luật “Football Inc” vào tháng 8/2021, khuyến khích các câu lạc bộ (CLB) chuyển đổi mô hình thành “Sociedades Anonimas de Futebol” (SAF), tức là “tập đoàn bóng đá”.
Trước đây, hầu hết CLB bóng đá Brazil vẫn tồn tại ở dạng hiệp hội, hội đoàn phi lợi nhuận. Điều này khiến cho các CLB gặp khó khăn trong việc huy động vốn, trả nợ, thu hút đầu tư, giữ cầu thủ giỏi, tăng sức cạnh tranh, bán bản quyền truyền hình được giá.
Luật “Football Inc” đã tạo ra những thay đổi quan trọng, giúp các CLB bóng đá Brazil có thể hoạt động như các doanh nghiệp bình thường. Theo luật này, các CLB có thể phát hành cổ phiếu, thu hút đầu tư từ các nhà đầu tư cá nhân, tập đoàn, quỹ đầu tư. Điều này sẽ giúp các CLB có thêm nguồn tài chính để giải quyết các vấn đề tài chính, nâng cao chất lượng đội hình và cạnh tranh với các CLB hàng đầu thế giới.
Bóng đá Brazil sắp bước sang một trang mới
Từ khi luật “Football Inc” có hiệu lực, đã có nhiều CLB bóng đá Brazil chuyển đổi mô hình thành SAF. Trong đó, đáng chú ý nhất là các thương vụ mua lại CLB của các nhà đầu tư nước ngoài.
Tháng 12/2022, tập đoàn City Football Group (CFG) của Anh đã mua lại 90% cổ phần của CLB Bahia với giá 1 tỷ reais (190 triệu USD). CFG là tập đoàn bóng đá sở hữu Man City và toàn bộ hoặc một phần của 11 CLB khác trên toàn cầu. Động thái này của CFG cho thấy họ đang muốn mở rộng tầm ảnh hưởng của mình tại Nam Mỹ.
Mùa giải 2023, Bahia sẽ cùng Vasco, Cruzeiro và Gremio trở lại Serie A, giải VĐQG Brazil cao nhất. Với tiềm lực tài chính của CFG, Bahia có thể trở thành một trong những đội bóng hàng đầu Brazil trong tương lai.
Giải VĐQG Brazil hiện đang được quản lý bởi LĐBĐ Brazil (CBF). Tuy nhiên, các CLB Brazil đang muốn thành lập một công ty điều hành giải VĐQG mới, theo mô hình của Premier League.
Mục tiêu của các CLB Brazil là tăng doanh thu và thu nhập cho các đội. Hiện tại, các CLB Brazil chỉ chiếm 2% doanh thu bóng đá toàn cầu, trong khi giải Campeonato Brasileiro Serie A được Liên đoàn thống kê và lịch sử bóng đá quốc tế (IFFHS) chọn là giải VĐQG hấp dẫn nhất hành tinh 2 năm liên tiếp 2021 và 2022.
Premier League trở thành hình mẫu cho bóng đá Brazil
Hiện có 2 liên danh thành lập công ty mới tổ chức giải Serie A và Serie B đang được giới thiệu.
Thứ nhất là Brazillian Football League (Libra) do quỹ Codajas Sports Kapital thành lập có sự ủng hộ của 18 CLB Serie A và B như Flamengo, Corinthians, Santos, Vasco, Palmeiras, São Paulo. Libra tuyên bố rằng họ đã đạt được thỏa thuận với công ty đầu tư nhà nước Mabadala Capital của UAE khoản đầu tư 970 triệu USD cho 20% cổ phần Libra.
Thứ hai là Liga Forte Futebol (LFF), dự án có sự ủng hộ của 26 CLB khác. LFF hướng tới sự phân chia thu nhập cân bằng giữa các đội như tiền đề để tạo ra giải đấu mạnh.
Cả hai liên danh đều có kế hoạch chia nhỏ các gói truyền hình quốc nội và quốc tế ra bán, để tăng thu nhập cho các CLB.
Việc thành lập một công ty điều hành giải VĐQG mới của Brazil sẽ là một thay đổi lớn. Nếu thành công, giải VĐQG Brazil sẽ trở nên hấp dẫn và giàu có hơn, thu hút nhiều nhà đầu tư và cầu thủ giỏi hơn.
